Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 KNTT - Tiết 5+6: Nếu cậu muốn có một người bạn

- Tên: Ăng-toan đơ Xanh-tơ Ê-xu-pê-ri (1900 – 1944) 
- Nhà văn lớn của Pháp; 
- Các sáng tác lấy đề tài, cảm hứng từ những chuyến bay và cuộc sống của người phi công; 
Đậm chất trữ tình, trong trẻo, giàu cảm hứng lãng mạn. 
- Tác giả là một phi công và từng tham gia chiến đấu trong chiến tranh thế giới thứ hai. Ông có những tác phẩm xuất sắc như Hoàng tử bé, Bay đêm, Cõi người ta, Phi công thời chiến 
Là tác phẩm văn học hay nhất thế kỉ XX của Pháp 
Được dịch ra hơn 250 thứ tiếng (Đến nay đã có 8 bản dịch tiếng Việt) 
Đã phát hành hơn 200 triệu bản trên toàn thế giới và vẫn tiếp tục in khoảng 2 triệu bản/ năm. 
Được chuyển thể thành truyện tranh, phim  
GV hướng dẫn hs đọc phân vai và lưu ý cho hs trong khi đọc: 
Chú ý những lời đối thoại giữa hoàng tử bé và cáo 
Chú ý từ “cảm hoá” mỗi khi nó xuất hiện 
Cảm nhận khác nhau của cáo về tiếng bước chân và về cánh đồng lúa mí 
Cáo đã chỉ cho hoàng tử bé cách cảm hoá mình. 
Lưu ý những hộp chỉ dẫn khi đọc. 
Xuất xứ: 
- Đoạn trích nằm trong chương 21 của tác phẩm Hoàng tử bé. Sáng tác (1941). 
Chủ đề: tình bạn 
Thể loại: truyện đồng thoại. 
  Nhân vật chính: hoàng tử bé và con cáo. 
 Ngôi kể: ngôi thứ ba. 
 Khi vừa đến Trái Đất, hoàng tử bé nhìn thấy một vườn hoa hồng và nhận ra rằng ở hành tinh của mình,cậu chỉ có “một bông hoa tầm thường”. Phát hiện này khiến cậu buồn bã, thất vọng, nằm dài trên cỏ và khóc. Đúng lúc đó thì một con cáo xuất hiện. Cáo đã trò chuyện với hoàng tử bé về Trái Đất, và thế nào là cảm hóa. Nó yêu cầu cậu bé hãy cảm hóa mình. Trước khi chia tay, cáo đã giải thích cho cậu nghe đóa hoa của cậu là duy nhất và đặc biệt vì bông hoa đó đã cảm hóa được cậu. 
Thảo luận nhóm: 
Nhóm 1: Hoàng tử bé đến từ đâu và gặp cáo trong hoàn cảnh nào? 
Nhóm 2 : Thông thường nói đến cáo, mọi người sẽ nghĩ nó là loài vật như thế nào? Cáo đã gặp hoàng tử bé trong hoàn cảnh nào? 
Nhóm 3 : Tâm trạng cậu bé ra sao khi đặt chân đến Trái Đất? 
+ Con cáo đã trả lời thế nào khi hoàng tử bé đề nghị làm bạn và chơi với mình? 
Nhóm 4 : Em nhận thấy giữa hoàng tử bé và con cáo có điểm gì chung? 
Hoàn cảnh hoàng tử bé gặp Cáo 
Tâm trạng của hoàng tử bé 
Tâm trạng của Cáo 
+ Hoàng tử bé từ một hành tinh khác vừa đặt chân tới trái đất. 
+ Hoàng tử bé thất vọng, đau khổ khi ngỡ rằng bông hồng của mình không phải duy nhất. 
+ Con cáo thì đang bị săn đuổi, sợ hãi, chạy trốn con người 
Đọc thầm đoạn truyện sau và trả lời: Ở lần gặp đầu tiên, điều gì đã làm Cáo thiết tha muốn được làm bạn với hoàng tử bé? (Chú ý đến những lời nói mà hoàng tử bé đã nói với cáo) 
Thế rồi một con cáo xuất hiện: 
Xin chào – con cáo nói. 
Xin chào – hoàng tử bé lịch sự trả lời rồi quay người lại nhưng không nhìn thấy gì. 
Mình ở đây – giọng nói vang lên – dưới cây táo  
Bạn là ai? – Hoàng tử bé hỏi – Bạn dễ thương quá  
Mình là cáo – con cáo trả lời. 
Thảo luận nhóm: 
- Từ “cảm hóa” xuất hiện bao nhiêu lần trong đoạn trích? Qua những lời giải thích của cáo, em hiểu “cảm hóa” nghĩa là gì? 
Điệp ngữ “cảm hóa” 15 lần 
Cảm hóa là kết bạn, gắn kết tình cảm giữa những người từ xa lạ trở thành thân quen để quan tâm, gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau 
Phiếu học tập 
Cuộc sống của cáo 
Trước khi được cảm hóa 
Sau khi được cảm hóa 
Cảm nhận về bước chân 
Cảm nhận về đồng lúa mì 
Nhận định về cuộc sống 
Cáo trước khi được cảm hóa 
Cáo sau khi được cảm hóa 
Cảm nhận về bước chân 
Cảm nhận về đồng lúa mì 
Nhận định về cuộc sống 
“Những bước chân khác chỉ khiến mình trốn vào lòng đất” Sợ hãi, chạy trốn 
“Bước chân của bạn sẽ gọi mình ra khỏi hang như là tiếng nhạc” 
 Vui thích, chủ động tìm đến 
“ đồng lúa mì chẳng gợi nhớ cho mình gì cả  buồn chán ” Không thấy có ích 
“lúa mì vàng óng sẽ làm mình nhớ đến bạn và mình sẽ thích gió trên đồng lúa mì ” Thân thương, ấm áp 
“ Mình săn gà, con người săn mình ... mọi con người đều giống nhau” 
 Quẩn quanh, cô đơn 
“ như thể được mặt trời chiếu sáng” 
 Rực rỡ, ấm áp, hạnh phúc 
Ý nghĩa của tình bạn 
Tình bạn làm cho cuộc sống đẹp đẽ, ấm áp hơn 
Tình bạn giúp cho bạn trở nên đặc biệt 
Tình bạn làm cho con người hướng đến điều thiện 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
Nhóm 1 . 
Khi chia tay Hoàng tử bé, cáo đã có cảm xúc gì? 
Nhóm 2 . 
Cáo hối tiếc về việc đã kết bạn với Hoàng tử bé không? 
Nhóm 3 . 
Khi chia tay, Hoàng tử bé đã nhắc lại lời nói nào của cáo “để cho nhớ ”? 
Nhóm 4. 
 Nêu cách cảm nhận của em về 1 trong những lời nhắc lại của HTB? 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
................................ 
- Buồn , xúc động, lưu luyến, không muốn rời xa Hoàng tử bé: “A, mình sẽ khóc mất”. 
1. Khi chia tay Hoàng tử bé, cáo đã có cảm xúc gì? 
2. Cáo hối tiếc về việc đã kết bạn với Hoàng tử bé không? 
3. Khi chia tay, HTB đã nhắc lại lời nói nào của cáo “để cho nhớ ”? 
4. Nêu cách cảm nhận của em về 1 trong những lời nhắc lại của HTB? 
- Cáo không hối tiếc khi kết bạn với Hoàng tử bé: vì “... còn có màu của lúa mì” 
( Hoàng tử bé: vẫn ở trong lòng cáo) 
- Người ta chỉ thấy rõ với trái tim. 
- Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần . 
- Chính thời gian ... quan trọng đến thế. 
- Bạn có trách nhiệm ... bông hồng của bạn  
VD: 
- Người ta chỉ thấy rõ với trái tim : Cần phải biết nhìn nhận, đánh giá mọi thứ bằng tình yêu thương và sự tin tưởng, thấu hiểu 
A ! Mình sẽ khóc mất! 
 Mình được chứ - con cáo nói – bởi vì còn có màu lúa mì 
Cáo 
Buồn, xúc động, lưu luyến nhưng không hối tiếc khi kết bạn với HTB 
- Người ta chỉ thấy rõ với trái tim 
- Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần 
Chính thời gian mà bạn bỏ ra cho bông hồng của bạn đã khiến bông hồng của bạn trở nên quan trọng đến thế 
Bạn có trách nhiệm mãi mãi với những gì bạn đã cảm hóa. Bạn có trách nhiệm với bông hồng của bạn  
Cần phải biết nhìn nhận, đánh giá mọi thứ bằng tình yêu thương và sự tin tưởng, thấu hiểu 
Cần phải biết quan tâm, dành thời gian vun đắp, chăm chút cho tình bạn của mình 
Cần phải có trách nhiệm giữ gìn tình bạn và mối quan hệ gắn bó suốt đời 
Đặc sắc nghệ thuật 
Đặc sắc nội dung 
- Truyện kể về quá trình cảm hóa của hoàng tử bé và cáo. 
- Bài học về cách kết bạn cần kiên nhẫn và dành thời gian cho nhau; về cách nhìn nhận, đánh giá và trách nhiệm với bạn bè. 
- Kể kết hợp với biểu cảm, miêu tả (đặc biệt là sử dụng nghệ thuật nhân hoá đặc sắc.) 
- Xây dựng hình tượng nhân vật phù hợp với tâm lí, suy nghĩ của trẻ thơ. 
Bài tập : Nhập vai nhân vật hoàng tử bé để ghi lại “nhật kí” về cuộc gặp gỡ với người bạn mới – cáo theo sơ đồ sau: 
a/ Trước khi gặp cáo, tâm trạng của tôi là ............... 
g/ Bí mật mà cáo tặng cho tôi là .. 
... 
e/ Cáo đã giúp tôi nhận ra điều quan trọng ở bông hồng của mình và nhận thức về bản thân .... 
b/ Lần đầu gặp cáo, tôi cảm nhận về cáo ........ 
.. 
c/ Cáo đã giải thích cho tôi “cảm hóa” nghĩa là .. 
.................................................. 
d/ Cáo nói rằng nếu tôi cảm hóa cáo, cuộc đời cáo sẽ thay đổi ............. 
......... 
Cuộc gặp gỡ với người bạn mới Cáo 
Hóa thân 
Nhập vai cáo, viết tiếp (5-7 câu) bộc lộ cảm xúc của nhân vật cáo sau khi từ biệt Hoàng tử bé. 
	 Sau khi cậu rời đi, tớ quay trở về nhìn những cánh đồng lúa mì vàng óng và nhớ tới cậu . Tớ ngồi lặng im , h ướng con mắt ra xa tận chân trời. Tớ tưởng tượng đến một ngày, cậu trở về đây thăm tớ . Cứ thế, chúng mình ngồi xích lại gần nhau , kể cho nhau những điều thú vị đã xảy ra trong khoảng thời gian mình xa nhau. Lúc này đây, dù cậu đã đi xa tớ, nhưng tớ vẫn muốn gửi lời cảm ơn cậu vì đã cảm hóa tớ, mang lại cho tớ cảm giác ấm áp vốn đã thiếu bấy lâu này. Dù lúc chia xa có chút buồn, nhưng tớ không hối hận vì đã kết bạn với cậu. Tớ sẽ nhớ mãi và không quên những giây phút được cậu cảm hóa. Cảm ơn cậu vì đã đến và làm bạn tớ nhé – hoàng tử bé. 
Chúc các em học tốt!