Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 98: Khởi ngữ - Năm học 2021-2022 - Bùi Văn Hoàng

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC: 2021 – 2022  
TRƯỜNG THCS ĐẠI XUÂN 
GIÁO VIÊN: BÙI VĂN HOÀNGĐơn vị: trường THCS Việt Thống - Huyện Quế Võ 
XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN CÂU TRONG CÁC CÂU SAU : 
1 . Tôi đã đọc quyển sánh này rồi. 
2 . Quyển sách này, tôi đã đọc nó rồi. 
VN 
CN 
CN 
VN 
Khởi ngữ 
TIẾT 98 – TIẾNG VIỆT 
KHỞI NGỮ 
a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. 
Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động . 
b / Giàu , tôi cũng giàu rồi . 
c / Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
Ví dụ (sgk-tr7) 
a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. 
Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động . 
b / Giàu , tôi cũng giàu rồi . 
c / Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
Ví dụ (sgk-tr7) 
CN 
CN 
CN 
VN 
VN 
VN 
a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. 
Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động . 
b / Giàu , tôi cũng giàu rồi . 
c / Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
Ví dụ (sgk-tr7) 
CN 
CN 
CN 
VN 
VN 
VN 
=> Đối tượng (đề tài): “anh” (ông Sáu, cha của bé Thu) 
= > Đối tượng (đề tài): “ G iàu” (chuyện giàu có của “tôi”). 
=> Đối tượng (đề tài): “các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ”. 
Ví dụ (sgk-tr7) 
a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. 
Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động . 
b / Giàu , tôi cũng giàu rồi . 
c / Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
=> Về giàu, tôi cũng giàu rồi 
KHỞI NGỮ 
Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đên trong câu. 
Trước khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ về, đối với. 
KHỞI NGỮ 
Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đên trong câu. 
Trước khởi ngữ , thường có thể thêm các quan hệ từ về, đối với. 
b / Giàu thì tôi cũng giàu rồi . 
c / Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ thì chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
LƯU Ý: 
Sau khởi ngữ có thể thêm trợ từ “thì”. 
Xác định khởi ngữ và nhận xét vị trí của khởi ngữ trong câu: 
“ Ông ấy, rượu không uống, thuốc không hút.” 
 Khởi ngữ “rượu” , “thuốc” đứng sau chủ ngữ. 
 Lưu ý : Trong một số trường hợp khởi ngữ đứng sau chủ ngữ. 
LƯU Ý: 
Sau khởi ngữ có thể thêm trợ từ “thì”. 
Trong một số trường hợp khởi ngữ đứng sau chủ ngữ. 
Bài tập 1 : Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây: 
a/ Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe l ỏ m. Điều này ông khổ tâm hết sức. 
 	 (Kim Lân, Làng ) 
b/ - Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. 
 (Nam Cao, Lão Hạc ) 
c/ Một mình thì anh bạn trên đỉnh Phan-xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. 
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa ) 
d/ Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ. 
	 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa ) 
e/ Đối với cháu, thật là đột ngột. 
 	(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa ) 
Điều này 
chúng mình 
Một mình 
Làm khí tượng 
Bài tập 2 : Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì ) : 
a / Anh ấy làm bài cẩn thận lắm. 
b / Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được. 
* Các bước thực hiện: 
- Bước 1 : Xác định CN, VN của câu. 
- Bước 2 : Đưa phần in đậm lên trước CN 
- Bước 3: Có thể thêm quan hệ từ vào trước phần in đậm. 
- Bước 4 : Dùng dấu phẩy hoặc trợ từ thì sau phần in đậm. 
- Bước 5: Kiểm tra lại kết quả và sửa chữa lại nếu có. 
DẠNG BÀI 
Cho: các câu, mỗi câu đều có các từ ngữ gạch chân (in đậm). 
Yêu cầu: viết lại câu đã cho thành câu mới bằng cách chuyển phần gạch chân (in đậm) thành khởi ngữ. 
Bài tập 2 : Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì ) : 
a / Anh ấy làm bài cẩn thận lắm. 
b / Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được. 
 Làm bài , anh ấy cẩn thận lắm. 
 Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được. 
HOẠT ĐỘNG NHÓM 
Đặt câu có khởi ngữ m à nội dung liên quan đến ba bức tranh sau: 
Đối với đại dịch covit-19, Việt Nam nhất định sẽ chiến thắng. 
Về việc phòng chống dịch covit-19 thì tôi thường xuyên rửa tay bằng nước sát khuẩn và đeo khẩu trang đúng cách. 
Về khẩu trang thì chúng ta phải đeo thường xuyên khi đi ra ngoài để phòng chống covit-19. 
Đặt câu văn em vừa viết làm câu chủ đề em hãy triển khai thành một đoạn văn khoảng 3-5 câu. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
- Học thuộc lòng g h i nhớ Sgk 
- Tìm câu có th à nh phần khởi ngữ trong một v ă n bản đ ã học. 
- Viết một đoạn văn nói về tầm quan trọng của sách. Trong đoạn văn có sử dụng khởi ngữ. Gạch chân và chú thích rõ. 
- Chuẩn bị b à i: Phép phân tích và tổng hợp.