Báo cáo Biện pháp Tổ chức trò chơi tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học trên phần mềm PowerPoint

1. Lí do chọn biện pháp:
- Như chúng ta đã biết trong dạy học các hoạt động kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới, luyện tập thực hành, củng cố kiến thức là những hoạt động không thể thiếu trong một tiết học. Để làm cho các hoạt động dạy học này thêm phong phú, sinh động, gây được hứng thú học tập cho học sinh, giáo viên cần sử dụng thay đổi nhiều phương pháp dạy học, để người dạy và người học ngày càng phát huy tính sáng tạo của mình. Việc áp dụng các phần mềm công nghệ thông tin vào soạn giảng trong các bài dạy nhằm thay đổi các phương pháp dạy học theo hướng tích cực, sáng tạo phát huy các năng lực, phẩm chất cho học sinh là hết sức cần thiết.
	- Hiện nay việc đổi mới nội dung, chương trình sách giáo khoa được thực hiện khá đồng bộ. Đổi mới nội dung, chương trình yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi phải sử dụng phương tiện dạy học phù hợp và công nghệ thông tin là một trong những phương tiện quan trọng góp phần đổi mới phương pháp dạy học bằng việc cung cấp cho giáo viên những phương tiện làm việc hiện đại tương thích ví dụ như việc sử dụng phần mềm trình chiếu PowerPoint trong dạy học. Tuy nhiên việc áp dụng phần mềm này trong các hoạt động dạy học mới chỉ dừng ở việc soạn bài đơn giản mà ít sử dụng các ứng dụng của phần mềm nhằm đưa các trò chơi học tập vào giảng dạy, tạo ra các tình huống có vấn đề trong dạy học, gây hứng thú học tập cho học sinh.
- Tại trường tôi việc sử dụng phần mềm PowerPoint trong dạy học đã trở nên thường xuyên, thuận lợi, vì nhà trường trang bị tương đối đầy đủ phương tiện cho các lớp học. Nhưng một số giáo viên vẫn còn gặp khó khăn ngại soạn, chưa dành nhiều thời gian để thiết kế và đưa trò chơi vào đúng địa chỉ trong các hoạt động dạy học này. 
- Xuất phát từ thực tế trên, tôi đã tự học tập, nghiên cứu, vận dụng các kĩ thuật dạy học và đưa ra ý tưởng thiết kế: “Biện pháp tổ chức trò chơi tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học trên phần mềm PowerPoint” Nhằm đưa biện pháp này vào các hoạt động dạy học tạo hứng thú học tập và phát triển các năng lực, phẩm chất cho học sinh theo hướng đổi mới sách giáo khoa như hiện nay.
2. Nội dung biện pháp:
2.1. Xây dựng trò chơi cho hoạt động kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới từ phần mềm PowerPoint. (VD:Trò chơi “Ô cửa kiến thức”)
- Kiểm tra bài cũ là khâu hết sức quan trọng, vì đây là một hoạt động diễn ra thường xuyên, liên tục nhằm kiểm tra kiến thức đã học để kết nối với bài mới. Tuy nhiên, các giờ kiểm tra bài cũ luôn khiến học sinh căng thẳng, lo lắng. Để giảm bớt các khuyết điểm trên tôi đã thiết kế trò chơi cho hoạt động này, tiến trình kiểm tra bài cũ diễn ra hiệu quả mà vẫn thoái mái cho học sinh.
- Giới thiệu bài là một trong các bước triển khai thực hiện một bài dạy. Việc mở đầu bài tốt sẽ tạo cho người học có tâm thế tốt, có sự tích cực trong suốt bài dạy là một việc làm khó, yêu cầu người giáo viên phải đầu tư và có kinh nghiệm. Vì vậy từ trò chơi ở phần kiểm tra bài cũ tôi đã liên kết để giới thiệu bài mới tạo tình huống có vấn đề, tiết kiệm thời gian, tạo hứng thú học tập cho các em.
- Các bước xây dựng trò chơi và ví dụ minh họa.
Bước 1. Mục đích: Giúp kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới, tạo tình huống có vấn đề, hệ thống kiến thức nhanh, gọn với hình thức phong phú, sinh động, tất cả các em có cơ hội tham gia vào thực hành tìm kiến thức.
	Bước 2. Mô tả trò chơi : Thực hiện 3 mục tiêu trong một hoạt động ( Đưa trò chơi vào bài dạy, kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới).
Bước 3. Quy trình :
-Tìm ý tưởng ( Đây là bước quan trọng) ở đây giáo viên cần suy nghĩ tìm tên trò chơi, cách chơi, luật chơi nên đưa trò chơi vào thời điểm nào, dự trù các tình huống sẽ diễn ra, nắm vững thao tác, kỹ thuật cho các đối tượng, màu sắc, hiệu ứng, khung cảnh cho trang trình chiếu, câu hỏi, câu trả lời xuất hiện vào những thời điểm phù hợp. 
-Nghiên cứu nội dung bài học, chọn nội dung xây dựng trò chơi phù hợp với đối tượng học sinh.
-Tìm hình ảnh và câu hỏi phù hợp.
-Thiết kế trên PowerPoint.
Bước 4. Kỹ thuật thực hiện:
-Tạo các đối tượng.
-Tạo hiệu ứng, định dạng và liên kêt cho các đối tượng cụ thể.
-Tạo liên kết giữa các đối tượng bằng kĩ thuật Triggers. ( Thủ tục lẩy)
*Ví dụ: Trò chơi “ Ô cửa kiến thức” Khi dạy bài “Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40) Môn Lịch sử - Lớp 4.
- Cách chơi, luật chơi: Học sinh nghe bài hát chuyền nhanh câu hỏi ô cửa cần mở, bài hát dừng lại ở bạn nào thì bạn ấy phải mở ô cửa để trả lời câu hỏi có nội dung của bài cũ. Nếu trả lời chưa đúng các bạn khác trả lời bổ sung ( 4 tổ, 4 câu hỏi cho mỗi ô cửa) phía sau các ô cửa là một bức ảnh có liên quan đến bài mới học sinh đoán được thì có phần thưởng là một tràng pháo tay.
Ô cửa chứa câu hỏi bài cũ và bức ảnh giới thiệu bài mới nằm phía sau.
Câu 1: Các triều đại phong kiến phương bắc đô hộ nước ta trong thời gian bao lâu? ( Hơn một nghìn năm)
Câu 2: Chúng bắt nhân dân ta học chữ gì? ( Chữ Hán)
Câu 3:Nhân dân ta đã phản ứng ra sao trước sự áp bức, bóc lột của cảu giặc ?
(Không cam chịu sự áp bức, bóc lột nhân dân ta đã đứng lên khởi nghĩa.)
Câu 4: Trước tình hình đất nước bị đô hộ, đã có các cuộc khởi nghĩa nổ ra, mở đầu cho các cuộc khởi nghĩa đó là: (Khởi nghĩa Hai Bà Trưng.)
* Có video minh họa.
2.2. Xây dựng trò chơi cho hoạt động luyện tập thực hành từ phần mềm PowerPoint. (VD:Trò chơi “Ai nhanh hơn”)
- Luyện tập, thực hành là làm vững chắc thêm các kiến thức lí thuyết. Hoạt động này yêu cầu học sinh phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó giáo viên xem học sinh đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào. Đây là hoạt động giúp cho các em biến những kiến thức thành kĩ năng. Vì vậy tôi đã thiết kế trò chơi cho các hoạt động này nhằm tạo không khí lớp học sôi nổi, thay đổi cách làm bài, tạo sự chủ động và tự tin cho các em. 
- Các bước xây dựng trò chơi và ví dụ minh họa.
Bước 1. Mục đích: Trò chơi này giúp lớp học sôi nổi, học sinh thoải mái, tự tin thực hành làm các bài tập mới theo yêu cầu một cách chủ động, sáng tạo.
Bước 2. Mô tả trò chơi : Thực hiện làm các bài tập có liên quan đến kiết thức mới qua bài vừa học trên các kĩ thuật thiết kế trò chơi gợi mở của giáo viên 
Bước 3. Quy trình : Nghiên cứu nội dung bài học, chọn nội dung xây dựng trò chơi phù hợp với thời lượng của bài tập, tạo tư duy sáng tạo và logic cho học sinh.
-Thiết kế trên PowerPoint.
Bước 4. Kỹ thuật thực hiện:
-Tạo các đối tượng.
-Xây dựng bài tập hoặc dạng câu hỏi trắc nghiệm gợi mở nhanh phù hợp.
-Tạo hiệu ứng và định dạng cho các đối tượng cụ thể.
-Tạo liên kết giữa các đối tượng bằng kĩ thuật Triggers. ( Thủ tục lẩy) 
* Ví dụ : Sau khi hướng dẫn phần bài mới “Giới thiệu nhân nhẩm số có hai chữ số với 11” Môn Toán- Lớp 4. Thay vì giáo viên cho học sinh tiến hành làm bài tập trên bảng, tôi đã thiết kế trò chơi “ Thử tài của bạn” và tiến hành cho học sinh chơi trò chơi.
- Cách chơi, luật chơi: Cho học sinh chọn mặt cười mỗi mặt cười ứng với một ý của bài tập 1. Học sinh phải thảo luận nhóm, nhẩm nhanh và nêu ra kết quả của phép tính. Nếu sai nhóm khác có quyền trả lời, nhóm nào trả lời đúng nhanh được nhiều câu hỏi nhóm đó thắng và nhận phần thưởng có thể là các đồ dùng 
C
học tập hay một tràng pháo tay nhằm động viên và khuyến khích các em.
a
b
Bài 1:Tính nhẩm 
34 × 11 = ?
11 × 95 = ?
c. 82 × 11 = ?
2.3. Xây dựng trò chơi cho phần củng cố bài từ phần mềm PowerPoint. (VD:Trò chơi “Đi tìm chìa khóa vàng”)
	- Củng cố bài là một khâu không thể thiếu trong quá trình giảng dạy. Bài giảng dù hay hấp dẫn đến đâu nếu không có củng cố thì chưa có thể coi là tiết dạy tốt. Có không ít giáo viên chưa thấy hết tác dụng của việc củng cố bài nên thường bỏ qua hay làm một cách chiếu lệ. Thực tế thông qua củng cố sẽ giúp học sinh ghi nhớ tốt các kiến thức đã học chính vì vậy việc đưa trò chơi nhằm tạo không khí sôi nổi, tự tin, vào củng cố bài học nhằm giúp giáo viên hệ thống nhẹ nhàng lại toàn bộ kiến thức của các em trong một tiết học, từ đó thấy được kiến thức mà các em chưa đạt để có biện pháp hướng dẫn lại cách học cho học sinh và điều chỉnh phương pháp lên lớp của mình.
- Các bước xây dựng trò chơi và ví dụ minh họa.
Bước 1. Mục đích: Thông qua việc củng cố, ôn luyện mà giáo viên có thể hệ thống, khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Bước 2. Mô tả trò chơi: Học sinh tham gia chơi bằng cách trả lời câu hỏi đoán ô chữ hàng ngang, hàng dọc để hệ thống lại kiến thức đã học.
Bước 3. Quy trình tạo ô chữ: Nghiên cứu nội dung bài học, chọn nội dung xây dựng ô chữ phù hợp với đối tượng học sinh.
- Tìm từ chìa khóa và lựa chọn các từ hàng ngang. 
- Thiết kế trên PowerPoint.
Bước 4. Kỹ thuật thực hiện:
-Tạo ô chữ ( hàng ngang, hàng dọc).
-Định dạng cho mỗi ô chữ.
-Tạo câu hỏi cho mỗi ô chữ.
- Tạo liên kết giữa các ô chữ bằng kĩ thuật Trigger và siêu liên kết.
* Ví dụ: Trò chơi “Đi tìm chìa khóa vàng” ( Bài 14: Hoạt động sản xuất của người dân ở đồng bằng Bắc Bộ ). Môn : Địa Lí- Lớp 4. Sau khi học xong bài học trên giáo viên xây dựng trò chơi nhằm củng cố, hệ thống lại toàn bộ kiến thức về đồng bằng Bắc Bộ đã học trong các tiết học trước.
- Cách chơi, luật chơi: Học sinh được chia thành các nhóm, mỗi tổ một nhóm cử đại diện tham gia trò chơi, bốc thăm chọn ô trả lời câu hỏi, quyền mở ô tiếp theo thuộc về nhóm trả lời được ô chữ. Giáo viên nêu thông tin, yêu cầu, dữ kiện của ô chữ đó, học sinh được bàn bạc trong nhóm tìm đáp án với thời gian quy định, đoán đúng sẽ được một mặt cười. Nếu đội này đoán sai thì đội khác được đoán tiếp. Giáo viên công nhận đáp án đúng và chốt kiến thức. Đội nào mở được “ô chìa khóa” hàng dọc thì đội đó sẽ được tặng thêm 4 mặt cười. Tổng kết đội nào được nhiều mặt cười hơn là thắng.
Câu 1: Mùa đông lạnh người dân cần làm gì để bảo vệ đàn gia cầm? (sưởi ấm)
Câu 2: Ở ĐBBB vào mùa nào thời tiết thường giảm nhiệt độ nhanh?( mùa đông)
Câu 3: Người dân đi chợ phiên để trao đổi, mua bán gì?( Hàng hóa)
Câu 4: Ở ĐBBB những nơi nghề thủ công phát triển mạnh gọi là? (làng nghề)
Câu 5: ĐBBB dobồi đắp nên. ( phù sa)
Câu 6: Nguồn nước ở đây như thế nào? (dồi dào)
Câu 7: Họ thường mặc trang phục gì trong các lễ hội? (truyền thống)
Câu 8: Dân cư ở đây tập trung như thế nào so với cả nước? ( đông đúc)
Câu 9: (Từ khóa) SÔNG HỒNG
3. Kết quả thực hiện biện pháp:
- Qua quá trình khảo sát, dự giờ, phỏng vấn học sinh và giáo viên, về các hoạt động kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới, củng cố, luyện tập trước khi áp dụng trò chơi trên phần mềm PowerPoint vào các tiết dạy và học, lớp học chưa sôi nổi, còn đơn điệu, ít hấp dẫn giáo viên, học sinh.
* Kết quả khảo sát trước khi vận dụng trò chơi vào các hoạt động dạy học
Tổng số GV-HS
được hỏi
Kết quả khảo sát giáo viên và học sinh được hỏi
Các tiết học rất sôi nổi,
hấp dẫn
Các tiết học chưa sôi nổi,
hấp dẫn
75
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
15
20%
60
80%

-Tôi đã tiến hành dạy nhiều tiết có thiết kế trò chơi trên phần mềm PowerPoint cho các hoạt động dạy học ở lớp tôi chủ nhiệm và một số lớp ở các khối khác. 
 *Kết quả khảo sát sau khi vận dụng trò chơi vào các hoạt động dạy học.
Tổng số GV-HS được hỏi
Kết quả giáo viên và học sinh được hỏi
Các tiết học rất sôi nổi,
hấp dẫn
Các tiết học chưa sôi nổi,
hấp dẫn
75
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
75
100%
0
0%
So sánh
Tăng 60
Tăng 80%
Tăng 
Tăng %

- Sau khi áp dụng biện pháp vào các hoạt động dạy học tôi thấy tiết học diễn ra thoải mái, nhẹ nhàng, sinh động hơn. Giáo viên chủ động, sáng tạo, các em học sinh đã rất hào hứng và chủ động tham gia trò chơi để tìm kiếm kiến thức trong quá trình học tập, được đồng nghiệp, ban giám hiệu nhà trường dự giờ đánh giá rất cao. Từ những kết quả khả quan trên thì tôi thấy chất lượng học tập của lớp cũng đã được nâng lên một cách rõ rệt. 
4. Kết luận: 
  - Sử dụng phần mềm PowerPoint đưa trò chơi học tập vào bài dạy là một hình thức dạy học tích cực, giúp ích cho học sinh rất nhiều, cần được tổ chức rộng rãi trong các giờ học, nhưng đòi hỏi người giáo viên phải có phương pháp và cách thức tổ chức linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với từng nội dung, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. 
- Biện pháp này có thể áp dụng được cho hầu hết tất cả các môn học ở bậc tiểu học, trong các hoạt động dạy học: Kiểm tra bài cũ, cung cấp kiến thức mới, luyện tập thực hành, ôn tập. Tổ chức hoạt động dạy-học bằng trò chơi học tập còn rèn cho học sinh các kĩ năng cơ bản như nghe, nhìn, đọc, viết, tính toán, kĩ năng sống, kĩ năng học tập, biết đoàn kết, hợp tác lẫn nhau, góp phần phát triển những năng lực, phẩm chất cần thiết cho bản thân.
- Qua những ví dụ cụ thể mà tôi đã xây dựng từ phần mềm PowerPoint để thiết kế trò chơi trong các hoạt động dạy học mang lại hiệu quả thiết thực:
+ Giúp học sinh hứng thú và chủ động hơn, tạo không khí sôi nổi trong giờ học, nhằm phát triển một số năng lực, phẩm chất cơ bản cho các em.
+Thầy, cô có thể vận dụng, tự xây dựng ra các trò chơi theo ý tưởng thiết kế của mình thông qua những bài học đã chuẩn bị, phù hợp với đối tượng học sinh một cách dễ dàng, không tốn kinh phí.
* Đề xuất: 
- Mỗi giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp, tổ chức hoạt động dạy học phong phú, thường xuyên học tập tìm hiểu ứng dụng phần mềm PowerPoint để nâng cao kỹ năng soạn bài và thiết kế các trò chơi trên phần mềm này.
- Nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, thường xuyên tập huấn cho giáo viên về kỹ thuật sử dụng phần mềm PowerPoint.	
- Trên đây là biện pháp mà tôi đã áp dụng thành công trong quá trình giảng dạy, mang lại hiệu quả thiết thực cho các tiết dạy. Rất mong nhận được những ý kiến góp ý của hội đồng đánh giá để tôi có thêm kinh nghiệm trong quá trình thực hiện và giảng dạy./.
Xác nhận của nhà trường	 Người viết
 Nguyễn Văn Thống