Kế hoạch bài dạy môn Tin học 5 - Bài 14: Sử dụng biến trong chương trình

Bài 14: SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
Kiến thức
Sử dụng biến “Trả lời” của Scratch
Tạo và sử dụng biến.
Năng lực
 Sử dụng được biến nhớ trong một số chương trình đơn giản.
Phẩm chất
Chăm chỉ, chịu khó khi học tập kiến thức mới về biến nhớ.
Kiên trì, cẩn thận khi thực hành tạo chương trình có sử dụng biến.
Rèn luyện tinh thần trách nhiệm đối với việc tạo ra sản phẩm kĩ thuật số.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Máy tính của GV và HS được cài đặt phần mềm Scratch.
 CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
Tiết 1
Hoạt động khởi động
Mục tiêu
Hoạt động này nhằm mục đích giúp HS tiếp cận đến khái niệm biến nhớ thông qua một chương trình đơn giản, trực quan để dẫn dắt vào hoạt động khám phá.
Nội dung
Học sinh trao đổi, thảo luận cùng nhau tìm hiểu hoạt động: Xin chào bạn!
Sản phẩm
Câu trả lời dự kiến có thể ở các dạng như sau:
Chương trình lấy tên mà người dùng vừa nhập để đưa vào câu chào của nhân vật.
Trên màn hình ở Hình 85a có ô trả lời. Ở Hình 85b, tên nhập vào được đưa vào ô trả lời và đưa vào câu chào của nhân vật mèo.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
-GV chia nhóm HS (2-4 HS). Các nhóm đọc yêu cầu của hoạt động khởi động. 
- Kết thúc hoạt động, GV tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả thảo
Nếu điều kiện CSVC cho phép, GV có thể chạy chương trình ở Hình 84 để HS quan sát, hoặc chuẩn bị sẵn chương trình đó trong máy tính HS để HS chạy chương trình, sau đó thảo luận để tìm câu trả lời.
Câu hỏi phần khởi động luôn là câu hỏi mở, huy động kinh nghiệm của HS nên không đánh giá đúng/sai. Mọi câu trả lời của HS đều được ghi nhận.
HS thực hiện thảo luận nhóm để cùng nhau tìm hiểu tình huống mà giáo viên đưa ra.
- HS quan sát Hình 85 và thảo luận để trả lời câu hỏi. Kết quả thảo luận ghi chép vào vở hoặc bảng con.
Hoạt động 1: Sử dụng biến ‘Trả lời’ trong Scratch 
Mục tiêu
HS nhận biết được biến ‘Trả lời’, nhập giá trị cho biến và hiển thị biến ra màn hình.
Nội dung
Nhập giá trị cho biến .
Hiển thị giá trị của biến ra màn hình.
Sản phẩm
Sử dụng lệnh để nhập thông tin từ bàn phím.
Thông tin nhập vào từ bàn phím được lưu trong biến 
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
Hoạt động đọc:
GV sử dụng Hình 86, 87 (hoặc trực tiếp trên phần mềm Scratch) để giới thiệu biến Trả lời, sau đó hướng dẫn hai thao tác cơ bản với biến trả lời, đó là:
Nhập giá trị cho biến Trả lời.
Hiển thị giá trị của biến Trả lời ra màn hình.
Lưu ý: Khi hướng dẫn mỗi thao tác cơ bản với biến Trả lời, GV đều kết nối đến hoạt động ở phần khởi động để minh hoạ, giúp HS hiểu rõ câu trả lời của HĐ này. GV có thể giới thiệu hình ảnh trực quan mô tả biến như một chiếc túi. Đồ vật đựng trong túi chính là giá trị của biến. Ở mỗi thời điểm, đồ vật đựng trong túi có thể khác nhau. Biến cũng vậy, giá trị của biến có thể thay đổi khi chạy chương trình.
Yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập củng cố SGK_T68
HS lắng nghe, nhắc lại và ghi nhớ kiến thức trong hộp kiến thức.
Học sinh trả lời câu hỏi củng cố. Đáp án: Giá trị của biến trả lời là 7. Người sử dụng đã nhập số 7 từ bàn phím.
Hoạt động 2: Tạo và sử dụng biến
Mục tiêu
HS biết cách tạo và sử dụng biến mới
Nội dung
Tạo biến mới
Nhập giá trị cho biến.
Hiển thị giá trị của biến ra màn hình.
Sản phẩm
Em có thể tạo biến để sử dụng khi tạo chương trình.
Trong Scratch, các lệnh về biến thuộc nhóm lệnh Các biến số.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
Hoạt động đọc
- GV hướng dẫn HS tạo và sử dụng biến mới với ba thao tác
cơ bản là: tạo biến, đặt giá trị cho biến và hiển thị giá trị của biến ra màn hình.
- GV có thể sử dụng hình ảnh minh hoạ trong SGK hoặc thao tác trực tiếp trên phần mềm Scratch để giới thiệu ba thao tác với biến.
- Yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập củng cố SGK_T70
HS lắng nghe, nhắc lại và ghi nhớ kiến thức trong hộp kiến thức.
Học sinh trả lời câu hỏi củng cố. Đáp án: D.
Tiết 2
Hoạt động 3: Thực hành sử dụng biến 
Mục tiêu
Sử dụng được biến nhớ trong một số chương trình đơn giản.
Nội dung
Học sinh thực hiện nhiệm vụ 1: Tạo chương trình sử dụng biến ‘ Trả lời’ và nhiệm vụ 2: Tạo chương trình sử dụng biến.
Sản phẩm
Tệp chương trình sử dụng biến thực hiện nhiệm vụ 1 và 2.
Mỗi lần chạy thử chương trình, HS nhập giá trị khác nhau để thấy giá trị của biến khác nhau và kết quả thông báo ra màn hình tương ứng với giá trị vừa nhập vào từ bàn phím.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
GV tổ chức hoạt động thực hành theo từng nhiệm vụ 1, 2 và hướng dẫn trong sách giáo khoa.
Lưu ý: 
Ở nhiệm vụ 2, GV có thể giải thích thêm về cách đặt giá trị cho biến Tuổi là giá trị nhập vào từ bàn phím. Điều này thực hiện bằng hai bước:
Bước 1: sử dụng lệnh để nhập giá trị từ bàn phím, giá trị vừa nhập được lưu vào biến Trả lời.
Bước 2: sử dụng lệnh để lấy giá trị của biến Trả lời đặt cho biến Tuổi 
Sơ đồ đơn giản là:
- GV yêu cầu HS chạy thử chương trình để xem chương trình đã thực hiện đúng yêu cầu chưa. Kết thúc thực hành, GV tổ chức đánh giá.
- HS thực hành theo các hướng dẫn để tạo chương trình.
Mỗi lần chạy thử chương trình, HS nhập giá trị khác nhau để thấy giá trị của biến khác nhau và kết quả thông báo ra màn hình tương ứng với giá trị vừa nhập vào từ bàn phím.
- Học sinh báo cáo kết quả, nhận xét các nhóm khác.

Hoạt động 4: Luyện tập
Mục tiêu
Củng cố các kiến thức đã học thông qua các bài luyện tập.	
Nội dung
Học sinh thảo luận để thực hiện bài tập phần luyện tập.
Sản phẩm
Tệp chương trình HoiTuoi được bổ sung lệnh thay đổi giá trị của biến Tuổi một lượng là 2 và Thông báo ra màn hình giá trị của biến Tuổi sau khi thay đổi.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu Mở tệp chương trình HoiTuoi, hướng dẫn HS bổ sung lệnh thay đổi giá trị của biến Tuổi một lượng là 2 và bổ sung lệnh thông báo ra màn hình giá trị của biến Tuổi sau khi thay đổi.
Lưu ý: để quan sát hiển thị số tuổi của An sau khi nhập vào từ bàn phím, cần sử dụng lệnh 
- Kết thúc hoạt động, GV tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả thảo luận và tổ chức đánh giá
- Học sinh thực hành theo hướng dẫn của GV.
Kết thúc thực hành, HS báo cáo kết quả, nhận xét các nhóm khác.
Hoạt động 5: Vận dụng
Mục tiêu
Học sinh được phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
Nội dung
Học sinh trao đổi, thảo luận cùng nhau tìm hiểu bài tập phần vận dụng.
Sản phẩm
Chương trình thực hiện các yêu cầu:
a) Chương trình đưa ra câu hỏi "Bạn là học sinh lớp nào?"
b) Sau khi nhập câu trả lời, chương trình đưa ra lời chào. Ví dụ "Xin chào bạn học sinh lớp 5A", trong đó 5A là câu trả lời vừa được nhập vào từ bàn phím.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
- Học sinh tạo chương trình theo yêu cầu SGK_T72.
- Kết thúc hoạt động, GV tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả thảo luận và tổ chức đánh giá.
- GV tổng kết bài và dặn dò HS trước khi kết thúc tiết học.
- HS thực hành và quan sát kết quả.
- Học sinh báo cáo kết quả, nhận xét các nhóm khác.