Kế hoạch bài dạy môn Tin học 5 - Bài 4: Cây thư mục

Bài 4: CÂY THƯ MỤC
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
Kiến thức
Cây thư mục có cấu trúc hợp lí
Công cụ tìm kiếm trên máy tính
Năng lực
Tạo được các thư mục với cấu trúc cây hợp lí.
Sử dụng được công cụ tìm kiếm trên máy tính để tìm các thư mục và các tệp.
Phẩm chất
Hợp tác, có tinh thần làm việc nhóm, tôn trọng sự khác biệt.
Chăm chỉ, cẩn thận khi thực hiện nhiệm vụ thực hành nội dung cây thư mục trên máy tính.
THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
GV: hình ảnh các cây thư mục với cấu trúc hợp lí và không hợp lí (có thể là hình vẽ hoặc hình chụp thực tế giao diện trên máy tính); máy chiếu, bài trình chiếu về nội dung bài (nếu có).
 CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
Tiết 1
Hoạt động khởi động
Mục tiêu
Nhắc lại kiến thức liên quan mà các em đã học ở lớp 3 (sắp xếp để dễ tìm, sơ đồ hình cây, tổ chức thông tin trong máy tính) để kết nối và làm cơ sở cho việc giới thiệu mục tiêu của bài học
Nội dung
Học sinh thảo luận trao đổi để cùng nhau trả lời hai câu hỏi: Cách sắp xếp, phân loại thế nào là hợp lí? Cấu trúc cây thư mục thế nào là hợp lí?
Sản phẩm
Câu trả lời chủ quan của học sinh.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
- GV nhắc lại kiến thức liên quan mà các em đã học ở lớp 3 (sắp xếp để dễ tìm, sơ đồ hình cây, tổ chức thông tin trong máy tính).
- GV nêu hai câu hỏi trong hoạt động khởi động để HS suy nghĩ và gọi một vài HS đưa ra câu trả lời
HS thực hiện thảo luận nhóm để cùng nhau trả lời hai câu hỏi.
Hoạt động 1: Tạo thư mục với cấu trúc hợp lí
Mục tiêu
HS bước đầu nhận ra một cấu trúc cây thư mục hợp lí.
Nội dung
HS trao đổi, hoạt động nhóm để cùng nhau tìm hiểu Hoạt động: Thế nào là một cấu trúc cây thư mục hợp lí?
Sản phẩm
Sản phẩm là các câu trả lời sau khi thảo luận nhóm.
Cây thư mục ở Hình 19 có cấu trúc hợp lí hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là HS giải thích được lí do tại sao. 
Lí do có thể là: Cây thư mục ở Hình 19 hợp líhơn vì các tệp ảnh của mỗi bạn được lưu trong một thư mục cùng cấp mang tên An, Khoa, Minh tương ứng. Khi cần tìm ảnh của bạn nào thì chỉ cần vào thư mục mang tên bạn đó. Còn cây thư mục ở Hình 18 thì các tệp ảnh được lưu ở nhiều thư mục không theo một quy tắc nào. Ví dụ tệp ảnh Tuyet-roi.jpg do Minh chụp lại không nằm cùng trong thư mục chứa các tệp ảnh khác của Minh. 
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
– Chia lớp thành các nhóm (nhóm 3 hoặc nhóm 5 - 6 HS). 
– GV chọn một vài nhóm đại diện trình bày kết quả. 
– GV tổng hợp kết quả từ đó nhấn mạnh cho HS biết việc đặt tên, phân loại, tạo cây thư mục không có quy tắc chính xác, không bắt buộc các em phải tuân theo một cách cụ thể nào đó. Mỗi người lại có một thói quen và quy tắc riêng. Tuy nhiên, tất cả đều nên dựa trên hai quy tắc là: 
– Đặt tên thư mục hoặc tệp theo một cách thống nhất. 
– Phân loại tệp và sắp xếp vào các thư mục.
HS hoạt động nhóm để trả lời câu hỏi
2-> 3 nhóm HS trình bày các nội dung mà giáo viên đưa ra trước lớp 
2-> 3 HS trả lời câu hỏi. Các HS khác nhận xét
Yêu cầu HS hoàn thiện bài tập củng cố SGK_T20
Đây là câu hỏi mở. HS sẽ có nhiều phương án trả lời khác nhau. Tuy nhiên, GV có thể dựa vào các lí do sau để hướng HS vào câu trả lời đúng:
– Tên của thư mục và tệp sẽ cho người sử dụng biết chủ đề của nội dung mà không cần mở thư mục và tệp đó.
– Nhờ tên thư mục và tệp mà người sử dụng có thể tìm kiếm một thư mục và tệp nhanh chóng và hiệu quả hơn
Học sinh trả lời câu hỏi
Hoạt động 2: Công cụ tìm kiếm trên máy tính 
Mục tiêu
HS biết được công cụ tìm kiếm trên máy tính.
Nội dung
Công cụ tìm kiếm trên máy tính được cung cấp trong cửa sổ phần mềm File Explorer.
Sử dụng công cụ tìm kiếm trên máy tính em sẽ nhanh chóng tìm thấy thư mục và tệp muốn tìm.
Sản phẩm
HS nhận biết được công cụ tìm kiếm trên máy tính để sẵn sàng cho hoạt động thực hành.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
- GV sử dụng máy chiếu, giới thiệu công cụ tìm kiếm trên máy tính. Hướng dẫn HS quan sát và so sánh với hình 20 trong SGK.
GV cho HS đọc nội dung và chốt kiến thức:
– Máy tính cung cấp công cụ tìm kiếm thư mục và tệp, công cụ này nằm trong cửa sổ phần mềm File Explorer.
– Công cụ tìm kiếm rất hữu ích trong trường hợp người sử dụng chỉ nhớ được tên hoặc một phần tên thư mục và tệp mà không nhớ chính xác thư mục và tệp đó được lưu ở đâu
HS quan sát, nhận biết công cụ và so sánh hình ảnh quan sát được trên máy tính GV với hình ảnh minh hoạ trong SGK
- Yêu cầu học sinh hoàn thành câu hỏi củng cố SGK_T21.
GV có thể gợi ý để HS nhớ lại kiến thức đã học ở lớp 4 để biết cách xem tên thư mục hiện tại đang mở ở ngăn bên trái cửa sổ hoặc ở đường dẫn trong ô phía trên cửa sổ.
Học sinh trả lời câu hỏi.
Đáp án: B
Tiết 2
Hoạt động 3: Thực hành tạo cấu trúc cây thư mục và sử dụng công cụ tìm kiếm trên máy tính
Mục tiêu
Học sinh thực hành tạo cấu trúc cây thư mục và sử dụng công cụ tìm kiếm trên máy tính.
Nội dung
Thực hành nhiệm vụ 1: Tạo cây thư mục có cấu trúc như Hình 19 
Thực hành nhiệm vụ 2: Khoa đã hoàn thành việc tạo bài trình chiếu có tên Ki-nghi-he và lưu lại trên ổ D: của máy tính nhưng không nhớ cụ thể ở thư mục nào. Em hãy giúp Khoa tìm lại tệp trình chiếu bằng công cụ tìm kiếm trên máy tính.
Sản phẩm
Cây thư mục có cấu trúc như Hình 19 và tìm được tệp trình chiếu bằng công cụ tìm kiếm trên máy tính.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
GV hướng dẫn HS thực hành theo từng bước hướng dẫn trong SGK.
Cách tạo mới một thư mục HS đã quen thuộc khi học môn Tin học ở lớp 4, vì vậy phần hướng dẫn thực hiện Nhiệm vụ 1 trong SGK chỉ nêu các bước để tạo được cây thư mục theo yêu cầu
- HS lắng nghe và quan sát.
- HS thực hành theo các hướng dẫn và quan sát kết quả.

Hoạt động 4: Luyện tập
Mục tiêu
Củng cố các kiến thức đã học thông qua các bài luyện tập.	
Nội dung
Trả lời câu hỏi hỏi SGK_T23 phần luyện tập.
Sản phẩm
1. Đáp án: B.
2. HS tự thực hành tạo ra sản phẩm theo yêu cầu.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập của nội dung câu hỏi SGK_23.
GV quan sát, hỗ trợ và giám sát kết quả thực hiện.
- HS làm bài và báo cáo kết quả khi GV yêu cầu

Hoạt động 5: Vận dụng
Mục tiêu
Học sinh vận dụng được kiến thức bài học vào thực tế, được phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
Nội dung
Học sinh hoạt động nhóm giải quyết bài tập vận dụng trong SGK_T23.
Sản phẩm
HS mở thư mục của mình trên máy tính trong phòng thực hành. Rà soát xem cấu trúc cây thư mục đã hợp lý chưa. 
Tìm kiếm một tệp hoặc thư mục trong đó.
Tổ chức thực hiện
GV tổ chức hoạt động
Hoạt động của HS
- Học sinh tạo chương trình theo yêu cầu SGK_T23.
- Yêu cầu một số HS báo cáo kết quả.
Lưu ý: Cách đặt tên, phân loại, sắp xếp của mỗi HS có thể khác nhau. GV cần đánh giá dựa vào tình huống cụ thể.
- GV chốt kiến thức của bài học và dặn dò HS trước khi kết thúc tiết học.
- HS thực hành trên máy tính ở phòng TH. Mở thư mục của mình, HS đưa ra được quy tắc đặt tên, phân loại và sắp xếp trong cây thư mục của em là đã đạt được một phần yêu cầu.
- HS tìm kiếm một tệp hoặc thư mục trong đó.