SKKN Biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong môn Địa lí ở trường THCS Bồng Lai

HỘI THI GIÁO VIÊN GIỎI CẤP HUYỆN 
VỊNG BÁO CÁO BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MƠN HỌC 
NĂM HỌC: 2021- 2022 
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Trang 
Trường: THCS Bồng Lai 
“BIỆN PHÁP TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO 
HỌC SINH NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC TRONG MƠN ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG THCS BỒNG LAI” 
BÁO CÁO 
NỘI DUNG BÁO CÁO 
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 
 PHẦN III: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP 
PHẦN IV: CAM KẾT 
Trong quá trình học tập, sự hứng thú, say mê học tập của HS là một 
 trong những yếu tố quyết định đến chất lượng dạy và học. Khi cĩ 
hứng thú say mê trong học tập thì việc lĩnh hội tri thức trở nên dễ dàng 
 hơn. 
C ủng cố, khắc sâu kiến thức đã tiếp thu một cách vững chắc, 
T ạo cho các em niềm say mê trong học tập . ngược lại khi nắm bắt 
 vấn đề nghĩa là hiểu được bài thì người học lại cĩ thêm hứng thú. 
Vai trị của việc tạo hứng thú trong thú trong học tập cho HS: 
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 
Tổ chức trị chơi, tổ chức ngoại khĩa 
Sử dụng đồ dùng trực quan, sử dụng thơ ca, ca dao, tục ngữ 
Tăng cường ứng dụng cơng nghệ thơng tin, sử dụng video 
Các cách tạo hứng thú học tập cho HS: 
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
1. Thực trạng cơng tác dạy và học bộ mơn Địa lí ở trường THCS Bồng Lai: 
a) Thuận lợi 
b) Khĩ khăn và tính cấp thiết 
2. Biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong mơn Địa lí ở trường THCS Bồng Lai: 
BIỆN PHÁP 
Biện pháp 1: Đưa thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ lồng ghép trong các tiết học Địa lí làm tăng thêm phần hấp dẫn của bài học. 
Biện pháp 2: Tăng cường ứng dụng cơng nghệ thơng tin sử dụng các đoạn video trong dạy học Địa lí. 
Biện pháp 3: Tổ chức trị chơi trong dạy học Địa lí. 
Biện pháp 1: Đưa thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ lồng ghép trong các tiết học Địa lí làm tăng thêm phần hấp dẫn của bài học: 
Bước 1: Giáo viên nên rà sốt trong chương trình địa lí THCS những bài nào cĩ thể lồng ghép thơ ca, lời hát vào trong tiết học để làm rõ nội dung mà mình muốn HS đạt được. Địa chỉ lồng ghép thường là về Địa lí tự nhiên Việt Nam 
Bước 2: Lựa chọn những câu thơ ca, câu hát, ca dao và tục ngữ phù hợp với nội dung của từng bài, xác định rõ sẽ lồng ghép vào phần nào trong tiết học: phần giới thiệu bài, phần tìm hiểu kiến thức mới hay phần kiểm tra đánh giá 
3. Thực nghiệm sư phạm: 
a) Mơ tả cách thức thực hiện: 
- Sử dụng thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ trong phần đặt vấn đề: 
Ví dụ : Khi học bài 23” Vị trí, giới hạn, hình dạng lãnh thổ Việt Nam ” trong chương trình Địa lí lớp 8, phần đặt vấn đề vào bài tơi đọc cho HS nghe 2 câu thơ trong bài thơ: 
 “Đầu trời ngất đỉnh Hà Giang 
 Cà Mau Đât Mũi mỡ màng phù sa” 
GV hỏi: Ý nghĩa của 2 địa danh Hà Giang và Đất Mũi? Em hãy trình bày hiểu biết của mình về 2 địa danh trên? 
GV: Hà Giang và Cà Mau là điểm cực Bắc và cực Nam của nước ta, những địa điểm đĩ nằm trong giới hạn tọa độ địa lí nào? Nĩ cĩ ý nghĩa gì đối với việc hình thành đặc điểm tự nhiên , phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phịng của nước ta. Đĩ là những nội dung chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu trong bài hơm nay - Bài 23: “Vị trí, giới hạn, hình dạng lãnh thổ Việt Nam” 
- Sử dụng thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ lồng ghép trong các hoạt động khai thác, hình thành, khắc sâu kiến thức: 
Để cho tiết học lơi cuốn và sinh động hơn, GV cần phải đa dạng hĩa phương pháp, đa dạng hĩa phương pháp thể hiện ở việc chúng ta biết cách tổ chức những hoạt động học tập thích hợp và thu hút HS tham gia. Những kiến thức trọng tâm của bài nếu được minh họa bằng những câu ca, khắc họa những hình ảnh cụ thể giữa đời thường sẽ làm cho HS khắc sâu hơn. 
Ví dụ 1 : - Địa lí 6: “ Chuyển Động Của Trái Đất Quanh Mặt Trời Và Hệ Quả” 
Sau khi học nội dung “ Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa” 
Tơi sử dụng câu ca dao: 
“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng 
Ngày tháng mười chưa cười đã tối” 
Yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức mới học để giải thích ? 
- Sử dụng thơ ca, lời hát ca dao và tục ngữ lồng ghép trong các hoạt động khai thác, hình thành, khắc sâu kiến thức: 
- Sử dụng thơ ca, lời hát ca dao và tục ngữ lồng ghép trong các hoạt động khai thác, hình thành, khắc sâu kiến thức: 
Ví dụ 2 : Khi học bài 2: “ Dân Số và Gia Tăng Dân Số ” trong chương trình địa lí lớp 9, tơi đọc cho HS nghe 4 câu thơ trong bài thơ “ Năm Mới Chúc Nhau ” (Trần Tế Xương) 
“Lẳng lặng mà nghe nĩ chúc con 
Sinh năm đẻ bảy được vuơng trịn 
Phố phường chật hẹp người đơng đúc 
Bồng bế nhau lên nĩ ở non.” 
Qua 4 câu thơ trên em hãy phân tích hậu quả của dân số đơng và tăng nhanh ? 
Ví dụ: Trong bài 23 “Vùng Bắc Trung Bộ “ 
Hãy vận dụng kiến thức giải thích ảnh hưởng của dãy Trường Sơn Bắc đến khí hậu Bắc Trung Bộ ? 
- Sử dụng thơ ca, lời hát ca dao và tục ngữ lồng ghép trong các hoạt động khai thác, hình thành, khắc sâu kiến thức: 
- Sử dụng thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ lồng ghép trong việc hình thành bài tập về nhà, kiểm tra đánh giá 
 Ví dụ 1 : “Tơi nhớ miền Trung nắng giĩ Lào 
 Mặt đường hầm hập nĩng gắt gao 
 Cây lá héo khơ chừng muốn cháy 
 Giĩ may hơi lửa rít ào ào” 
 Đọc đoạn thơ trên hãy cho biết: Tên loại giĩ? Nguyên nhân hình thành, đặc điểm và kiểu thời tiết đặc trưng do giĩ đĩ gây nên? 
- Sử dụng thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ lồng ghép trong việc hình thành bài tập về nhà, kiểm tra đánh giá 
Ví dụ 2: 
“Anh ở trong này chưa thấy mùa đơng 
Nắng vẫn đỏ mận hồng đào cuối vụ   
Trời Sài Gịn xanh cao quyến rũ 
Thật diệu kỳ là mùa đơng phương Nam 
Muốn gửi ra em một chút nắng vàng 
Thương cái rét của thợ cày thợ cấy” 
- Đoạn thơ trên nĩi lên kiểu thời tiết, trong khoảng thời gian nào của các miền khí hậu nước ta? 
- Giải thích đặc điểm kiểu thời tiết được nhắc đến trong đoạn thơ trên? 
- Hướng dẫn học sinh sưu tầm thơ ca, lời hát, ca dao và tục ngữ 
Bước 1: Giáo viên cần xác định trong chương trình Địa lí THCS, những bài nào ứng dụng cơng nghệ thơng tin mang lại hiệu quả. GV chủ động tìm kiếm tư liệu, thiết kế bài giảng điện tử 
Biện pháp 2: Tăng cường ứng dụng cơng nghệ thơng tin sử dụng các đoạn video trong dạy học Địa lí 
Bước 2: Với mỗi bài học, giáo viên sưu tầm các tranh ảnh, video tư liệu có liên quan; xử lí các video cho đảm bảo thời gian và nội dung phù hợp. Thiết kế hệ thống câu hỏi phù hợp với từng nội dung và đối tượng học sinh. 
 Bước 3: Thực hiện dạy học trên lớp: GV cần linh hoạt kết hợp nhịp nhàng trong việc tổ chức các hoạt động học của học sinh với việc trình chiếu video. 
Trong bài 33: “Đặc điểm sơng ngịi Việt Nam” 
2. Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dịng sơng 
b) Sơng ngịi nước ta đang bị ơ nhiễm 
 Đồng Bằng Sơng Cửu Long 
II. Điều kiện tự nhiên là tài nguyên thiên nhiên 
- Phải phù hợp với đặc điểm tâm lý, trình độ nhận thức, hồn cảnh 
học tập của HS, với điều kiện vật chất và khơng gian, thời gian thực 
hiện. 
- Nội dung trị chơi là nội dung Địa lí hoặc liên quan trực tiếp giúp 
mở rộng, nâng cao kiến thức, kĩ năng địa lí. 
- Phải đề cao tinh thần kỷ luật, ý thức tập thể, vai trị tích cực, sáng 
 tạo của cá nhân HS. 
Bước 1 : Cần xác định rõ các nguyên tắc khi tổ chức trị chơi trong dạy học địa lí 
Biện pháp 3: Tổ chức trị chơi trong dạy học Địa lí: 
Bước 2: Lựa chọn trị chơi, hình thức chơi .... phù hợp với lượng kiến thức cần truyền tải trong bài dạy. Các trị chơi thường được sử dụng là: Ơ chữ, ghép đơi, ai nhanh hơn, nhìn hình đốn chữ, mảnh ghép.. 
Bước 3: Giáo viên lên kế hoạch chuẩn bị một số phương tiện đồ dùng cần thiết thích hợp cho trị chơi: Bản đồ Việt Nam trống, các mảnh ghép, các ơ chữ 
Bước 4: Tổ chức trị chơi trong tiết học địa lí: GV cần nêu rõ yêu cầu, thể lệ của trị chơi, thời gian dành cho trị chơi, sau trị chơi đạt được mục đích gì? 
Ò 
T 
R 
C 
H 
Ơ 
I 
Ơ 
C 
H 
Ữ 
Luật chơi 
Có 9 ơ hàng ngang và 1 câu chủ đề. Mỡi đợi sẽ lần lượt lựa chọn các ơ chữ hàng ngang bất kì. Trong vòng 10 giây nếu trả lời đúng ghi được 10 điểm, nếu trả lời sai đợi còn lại giành quyền trả lời. Đợi nào đoán được câu chủ đề sẽ ghi được 30 điểm, nếu sai trò chơi sẽ tiếp tục cho đến khi tìm ra hết các từ hàng ngang. Đợi có nhiều điểm hơn sẽ là đợi chiến thắng. 
TRÒ CHƠI Ô CHỮ 
TRÒ CHƠI Ô CHỮ 
3 
1 
2 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
Hàng ngang sớ 1 – gờm 8 ơ chữ: 
Vùng biển nước ta là mợt bợ phận của biển này. 
B 
I 
Ể 
N 
Đ 
Ơ 
N 
G 
T 
R 
Ư 
Ờ 
N 
G 
S 
A 
P 
H 
Ú 
Q 
U 
Ớ 
C 
C 
H 
I 
M 
Y 
Ế 
N 
L 
Ý 
S 
Ơ 
N 
V 
Ị 
N 
H 
T 
H 
Á 
I 
L 
A 
N 
V 
Ị 
N 
H 
H 
Ạ 
L 
O 
N 
G 
C 
Ơ 
N 
Đ 
Ả 
O 
V 
Ị 
N 
H 
B 
Ắ 
C 
B 
Ợ 
Hàng ngang sớ 2 – gờm 6 ơ chữ: 
Đây là địa danh in dấu các chiến sĩ cách mạng. 
Hàng ngang sớ 3 – gờm 10 ơ chữ: 
Đây là mợt thắng cảnh ở Quảng Ninh, đã được 
 ghi nhận là di sản thiên nhiên thế giới. 
Hàng ngang sớ 4– gờm 8 ơ chữ: 
Đây là tên mợt quần đảo ở ngoài khơi biển miền Trung 
thuợc tỉnh Khánh Hòa. 
Hàng ngang sớ 5– gờm 11 ơ chữ: 
Đây là vịnh nằm ở phía Nam của vùng biển nước ta. 
Hàng ngang sớ 6– gờm 8 ơ chữ: 
Đây là đảo nởi tiếng về hờ tiêu và nước nắm ngon. 
Hàng ngang sớ 4– gờm 5 ơ chữ: 
Đây là hòn đảo nằm ở ven biển nước ta, nởi tiếng 
về mợt loại cây gia vị. 
Hàng ngang sớ 8– gờm 9 ơ chữ: 
Đây là vịnh có nhiều đảo nhất của nước ta. 
Hàng ngang sớ 9– gờm 7 ơ chữ: 
Đây là loài vật sớng chủ yếu trên các đảo đá, tở của chúng 
 có thể làm thức ăn. 
Câu chủ đề: 
VÙNG BIỂN VIỆT NAM 
Chủ đề 
Trị chơi nhìn hình đốn chữ: 
Bài 33: “Đặc điểm sơng ngịi Việt Nam”. Sử dụng trong phần khởi độngGV: Tổ chức trị chơi nhìn hình đốn chữ. Đưa ra hình ảnh minh họa.HS quan sát, đốn tên các con sơng H? Qua trị chơi vừa rồi, em hãy cho biết bài học hơm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu về vấn đề gì? 
Sơng Hồng 
Sơng Mã 
Sơng Cửu Long 
b) Kết quả đạt được: 
c) Bổ sung, điều chỉnh sau thực nghiệm: 
- Đối với giáo viên: Phải thực sự tâm huyết với nghề, cĩ kiến thức bộ mơn vững vàng. Thường xuyên học hỏi, trau dồi tìm ra những biện pháp thu hút, lơi cuốn học sinh. Áp dụng linh hoạt các phương pháp dạy học , phát huy tính chủ động, sáng tạo của HS. 
- Đối với học sinh: Dành nhiều thời gian tự làm việc, nghiên cứu sách giáo khoa và thơng qua internet để mở rộng kiến thức, gắn với thực tiễn. 
4. Kết luận: 
G iáo viên chính là một diễn viên trên bục giảng, bài học cĩ cuốn hút được học trị hay khơng là cả một nghệ thuật.Cũng “Nguyên liệu” như nhau nhưng mỗi”Nghệ sĩ” với sự nhiệt huyết, sáng tạo, hĩm hỉnh của mình sẽ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật khác nhau vì vậy để bài giảng hấp dẫn, GV cần tạo hứng thú cho HS trong suốt quá trình học tập. Tạo sự gần gũi giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với học sinh từ đĩ nắm bắt tâm lí học sinh đưa ra các biện pháp, hình thức giáo dục phù hợp, gĩp phần nâng cao hiệu quả giáo dục mơn Địa lí. Phát huy tính sáng tạo, hấp dẫn và tạo hứng thú cho học sinh giúp HS học tập tích cực ham học hỏi,mở rộng vốn hiểu biết 
PHẦN III: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP 
PHẦN IV: CAM KẾT 
CẢM ƠN BAN GIÁM KHẢO VÀ CÁC THẦY CƠ ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE ! 
CHÚC BAN GIÁM KHẢO CÙNG CÁC THẦY CƠ SỨC KHỎE, CƠNG TÁC TỐT!