Bài giảng Đại số 8 Sách KNTT - Chương VI, Bài 21: Phân thức đại số

CHÀO MỪNG CÁC EM 
ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY ! 
KHỞI ĐỘNG 
“Trong một cuộc đua xe đạp, các vận động viên phải hoàn thành ba chặng đua bao gồm 9 km leo dốc; 5 km xuống dốc và 36 km đường bằng phẳng. Vận tốc của một vận động viên trên chặng đường bằng phẳng hơn vận tốc leo dốc 
5km/h và kém vận tốc xuống dốc 10km/h. Nếu biết vận tốc của vận động viên trên chặng đường bằng phẳng thì có tính được thời gian hoàn thành cuộc đua của vận động viên đó không?” 
CHƯƠNG VI: 
PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
BÀI 2 1 : PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
1 
Phân thức đại số 
2 
Hai phân thức bằng nhau 
3 
Điều kiện xác định giá trị của phân thức 
PHẦN 1. 
PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
HĐ 1: 
Phân thức đại số là gì? 
Trong tình huống mở đầu, giả sử vận tốc trung bình của một vận động viên đi xe đạp trên 36 km đường bằng phẳng là x (km/h). 
Hãy viết biểu thức biểu thị: 
 (giờ) 
 (giờ) 
Thời gian vận động viên hoàn thành chặng leo dốc 
Thời gian vận động viên hoàn thành chặng xuống dốc 
Thời gian vận động viên hoàn thành chặng đường bằng phẳng 
 (giờ) 
 Thảo luận nhóm, hoàn thành HĐ1 . 
HĐ 2: 
Phân thức đại số là gì? 
Viết biểu thức biểu thị tỉ số giữa chiều rộng và chiều dài của một hình chữ nhật có chiều rộng là (cm) và chiều dài là (cm). 
Biểu thức biểu thị tỉ số giữa chiều rộng và chiều dài của một hình chữ nhật đó là: 
Giải: 
 Thảo luận nhóm, hoàn thành HĐ2 . 
KẾT LUẬN 
Một phân thức đại số (phân thức) là một biểu thức có dạng , trong đó A, B là hai đa thức và B khác đa thức 0. 
A được gọi là tử thức (hoặc tử) và B được gọi là mẫu thức (mẫu). 
Nhận xét: 
Mỗi đa thức cũng được coi là một phân thức với mẫu thức bằng 1. Đặc biệt, số 0 và số 1 cũng là những phân thức đại số 
Ví dụ 1: 
a) Cách viết nào sau đây không cho một phân thức? 
b) Viết mẫu thức của mỗi phân thức trong các cách viết trên? 
Giải 
a) Trong các cách viết trên không phải là một phân thức. 
Ví dụ 1: 
a) Cách viết nào sau đây không cho một phân thức? 
b) Viết mẫu thức của mỗi phân thức trong các cách viết trên? 
Giải 
b) Các phân thức có mẫu thức lần lượt là 
LUYỆN TẬP 1 
Trong các cặp phân thức sau, cặp phân thức nào có cùng mẫu thức? 
a) và 
b) và 
c) và 
TRANH LUẬN 
là phân thức chứ! 
Không phải là phân thức. 
Theo em, bạn nào đúng? 
PHẦN 2. 
HAI PHÂN THỨC BẰNG NHAU 
Các em hãy nhớ và nhắc lại quy tắc bằng nhau của hai phân số. 
KẾT LUẬN 
Hai phân thức và gọi là bằng nhau nếu . 
Ta viết: 
nếu 
Ví dụ 2: 
Giải thích vì sao 
Vì 
Giải 
Nên 
LUYỆN TẬP 2 
Khẳng định sau đúng hay sai? Vì sao? 
Vì: 
Giải: 
 Khẳng định là đúng. 
PHẦN 3. 
ĐIỀU KIỆN XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ CỦA PHÂN THỨC 
Giá trị của phân thức tại giá trị đã cho của biến 
Khi thay các biến trong một phân thức đại số bằng các số, ta được một biểu thức số (nếu mẫu số nhận được là số khác 0). Giá trị của biểu thức số đó gọi là giá trị của phân thức tại các giá trị đã cho của biến. 
Như vậy, để tính giá trị của phân thức tại những giá trị cho trước của biến ta thay các giá trị cho trước của biến vào phân thức đó rồi tính giá trị của biểu thức số nhận được. 
Ví dụ 3: 
Giải 
Tính giá trị của phân thức tại 
Tại 
phân thức có giá trị là 
Tại 
phân thức có giá trị là 
Điều kiện xác định của phân thức 
Điều kiện xác định của phân thức là điều kiện của biến để giá trị của mẫu thức khác 0 
* Chú ý: 
 Ta chỉ cần quan tâm đến điều kiện xác định khi tính 
 giá trị của phân thức. 
Ví dụ 4: 
Giải 
Viết điều kiện xác định của phân thức 
Đ iều kiện xác định của phân thức là 
hay 
LUYỆN TẬP 3 
Giải: 
Viết điều kiện xác định của phân thức và tính giá trị của phân thức tại 
ĐKXĐ: 
Thay vào phân thức ta được: 
VẬN DỤNG 
Trở lại tình huống mở đầu. Nếu biếy vận tốc của vận động viên trên chặng đường bằng phẳng là 30 km/h, hãy tính thời gian vận động viên đó hoàn thành mỗi chặng đua và tính tổng thời gian để hoàn thành cuộc đua. 
Chặng bằng phẳng: 
Chặng leo dốc: 
Chặng xuống dốc: 
Giải: 
(giờ) 
(giờ) 
Thời gian vận động viên đó hoàn thành: 
(giờ) 
LUYỆN TẬP 
TRÒ CHƠI TRẮC NGHIỆM 
Câu 1. Với điều kiện nào của x thì phân thức   có nghĩa? 
A. x -4.	B. x 3.	C. x 4.	D. x 2. 
TRÒ CHƠI TRẮC NGHIỆM 
Câu 2 . Phân thức   xác định khi? 
A. x ≠ 8.	B. x ≠ 4 và x ≠ -4.	C. x ≠ -4.	D. x ≠ 4. 
TRÒ CHƠI TRẮC NGHIỆM 
A. 1.	B. 2.	C. 3.	D. -1 
Câu 3. Phân thức   có giá trị bằng 1 khi x bằng? 
TRÒ CHƠI TRẮC NGHIỆM 
Câu 4. Chọn câu sai. 
A. 	 	B. 	 
C. 	D. 
TRÒ CHƠI TRẮC NGHIỆM 
Câu 5. Giá trị của x để phân thức   có giá trị bằng 0 là? 
A. x = 1.             B. x = -1.	C. x = -1; x = 1.	  D. x = 0. 
Bài tập 6.1 (SGK-tr7) 
Viết tử thức và mẫu thức của phân thức 
Giải: 
Tử thức: . 
Mẫu thức: . 
Trong các cặp phân thức sau, cặp phân thức nào có cùng mẫu thức? 
a) và 
b) và 
c) và 
Bài tập 6.2 (SGK-tr7) 
Bài tập 6.3 (SGK-tr7) 
Các kết luận sau đây đúng hay sai? Vì sao? 
a) 
b) 
c) 
Vì 
Vì 
Vì 
VẬN DỤNG 
Viết điều kiện xác định của phân thức . Tính giá trị của phân thức trên lần lượt tại 
Bài tập 6.4 (SGK-tr7) 
Giải 
Điều kiện xác định: hay . 
Giá trị của phân thức tại lần lượt bằng 
Bài tập 6.5 (SGK-tr7) 
Giải: 
Cho A là một đa thức khác 0 tuỳ ý. Hãy giải thích vì sao và 
Vì mỗi đa thức được coi là phân thức với mẫu bằng 1, đặc biệt số 0 và số 1 cũng là phân thức bằng cách coi và 
Ta có: nên . Tương tự, nên 
 Cần chứng tỏ và 
Bài tập 6.6 (SGK-tr7) 
Viết biểu thức biểu thị thời gian ô tô (tính bằng giờ) chạy hết quãng đường 120 km. 
Tính thời gian ô tô đi được 120 km trong trường hợp vận tốc của ô tô là 60 km/h. 
Với vận tốc là x (km/h), ô tô chạy hết quãng đường 120 km trong (giờ). 
Vận tốc của ô tô là 60 km/h, nghĩa là thì thời gian ô tô đi được 120 km là: 
Một ô tô chạy với vận tốc là (km/h) 
Giải: 
(giờ) 
Ghi nhớ 
kiến thức trong bài. 
Hoàn thành các bài tập trong SBT. 
Chuẩn bị trước 
Bài 22. Tính chất cơ bản của phân thức đại số . 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Tài liệu được chia sẻ bởi Website VnTeach.Com 
https://www.vnteach.com 
CẢM ƠN CÁC EM 
ĐÃ THEO DÕI BÀI HỌC !