Bài giảng Đại số 8 Sách KNTT - Chương VI, Bài: Luyện tập chung (Tr.13)

NHIỆT LIỆT CHÀO ĐÓN CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC HÔM NAY! 
KHỞI ĐỘNG 
 T hực hiện làm bài tập sau 
a) Tìm điều kiện xác định của biểu thức phân thức sau: 
b) Rút gọn phân thức sau: . Và tính giá trị của phân thức thu gọn tại 
c) Quy đồng các phân thức sau: và . 
Giải 
a) Điều kiện xác định: hay 
b) 
Giá trị của phân thức tại là: 
Giải 
c) 
• MTC: 
• Nhân tử phụ của là: 
• Nhân tử phụ của là: 
• Quy đồng phân thức, ta có: và 
CHƯƠNG VI – PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
LUYỆN TẬP CHUNG 
Trang 13 
Điều kiện xác định của phân thức là gì? 
Điều kiện xác định 
Điều kiện xác định của phân thức là điều kiện của biến để giá trị của mẫu thức khác . 
Các bước để rút gọn một phân thức là gì? 
Muốn rút gọn một phân thức đại số 
ta làm như sau: 
Phân tích tử và mẫu thành nhân tử (nếu cần) để tìm nhân tử chung. 
Chia cả tử và mẫu cho nhân tử chung đó. 
Ví dụ 1 
Cho phân thức 
a ) Viết điều kiện xác định của . 
b) Rút gọn và kí hiệu là phân thức nhận được. 
c) Kiểm tra có thoả mãn điều kiện xác định của hay không. Tính giá trị của và tại rồi so sánh hai kết quả. 
Giải 
a ) Điều kiện xác định của là hay 
Vậy 
c) Vì thoả mãn điều kiện xác định của . 
Khi đó, ta có 
Và Hai kết quả bằng nhau. 
Khi tính giá trị của một phân thức tại giá trị đã cho của biến thỏa mãn điều kiện xác định, ta nên rút gọn phân thức rồi thay giá trị đã cho của biến vào phân thức đã rút gọn. 
Chú ý 
Ví dụ 2 
Bạn Nam vẽ lá cờ Tổ quốc là một hình chữ nhật có chiều rộng 12 cm và chiều dài 19 cm. 
a) Viết phân thức biểu thị tỉ số giữa chiều rộng và chiều dài của hình chữ nhật nhận được khi tăng mỗi cạnh của hình chữ nhật đã vẽ thêm x (cm). 
b) Tính giá trị của phân thức trong câu a tại x = 2 và cho biết hình chữ nhật đó có đảm bảo tỉ lệ tiêu chuẩn 2 : 3 của quốc kì Việt Nam không . 
Giải 
a) Khi tăng mỗi cạnh thì hình chữ nhật mới có chiều rộng và chiều dài lần lượt là và 
Tỉ số giữa chiều rộng và chiều dài của hình chữ nhật mới là 
b) Giá trị của phân thức tại là 
vì vậy hình chữ nhật đó đảm bảo tỉ lệ tiêu chuẩn của quốc kì Việt Nam . 
BÀI TOÁN 
Một tàu du lịch đi từ Hà Nội tới Việt Trì, sau đó nó nghỉ lại tại Việt Trì giờ trước khi quay lại Hà Nội. Quãng đường từ Hà Nội tới Việt Trì là . Vận tốc của dòng nước là . Gọi vận tốc thực của tàu là . Hãy hiểu diễn: 
a) Thời gian tàu đi ngược dòng từ Hà Nội tới Việt Trì. 
b) Thời gian tàu đi xuôi dòng từ Việt Trì tới Hà Nội. 
c) Thời gian kể từ lúc tàu xuất phát đến khi tàu quay trở về Hà Nội. 
Giải : 
• Áp dụng công thức chuyển động 
• Vận tốc xuôi dòng = vận tốc riêng + vận tốc dòng nước. 
• Vận tốc ngược dòng = vận tốc riêng – vận tốc dòng nước. 
a) Thời gian tàu đi ngược dòng từ Hà Nội tới Việt Trì: (giờ). 
b) Thời gian tàu đi xuôi dòng từ Việt Trì tới Hà Nội là: (giờ). 
c) Thời gian kể từ lúc tàu xuất phát đến khi tàu quay trở về Hà Nội là: 
 (giờ) 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
Câu 1. Điều kiện để phân thức có nghĩa? 
A 
B 
C 
D 
C 
Câu 2 . Phân thức nào dưới đây bằng với phân thức (với điều kiện các phân thức đều có nghĩa) ? 
A 
B 
C 
D 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
A 
Câu 3. Mẫu thức chung của hai phân thức và là : 
A 
B 
C 
D 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
C 
Câu 4. Rút gọn phân thức ta được? 
A 
B 
C 
D 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
B 
C âu 5. Tìm biết : với 
A 
B 
C 
D 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
B 
LUYỆN TẬP 
Bài 6.15 (SGK - tr 14 ) Quy đồng mẫu thức các phần thức sau : 
 MTC : 
Thực hiện quy đồng, ta có :  
Giải 
 MTC : 
Thực hiện quy đồng, ta được : 
Giải 
Bài 6.16 (SGK - tr 14 ) Cho phân thức 
a ) Viết điều kiện xác định của phân thức . 
b) Rút gọn phân thức . 
c) Tính giá trị của phân thức đã cho tại . 
Giải 
a) Điều kiện xác định : 
b) 
c) 
Bài 6.17 (SGK - tr 14 ) Cho hai phân thức và 
a) Rút gọn hai phân thức đã cho. Kí hiệu và là hai phân thức nhận được. 
b ) Quy đồng mẫu thức hai phân thức và . 
Giải 
a) 
 0 
Bài 6.17 (SGK - tr 14 ) Cho hai phân thức và 
a) Rút gọn hai phân thức đã cho. Kí hiệu và là hai phân thức nhận được. 
b ) Quy đồng mẫu thức hai phân thức và . 
Giải 
b ) có MTC là : . Ta có : 
  ; 
VẬN DỤNG 
Bài 6.18 (SGK - tr 14 ) Lúc 6 giờ sáng, bác Vinh lái ô tô xuất phát từ Hà Nội đi huyện Tĩnh Gia (Thanh Hóa). Khi đến Phủ Lý (Hà Nam), cách Hà Nội khoảng 60 k m , bác Vinh dừng lại ăn sáng trong 20 phút. Sau đó, bác Vinh tiếp tục đi về Tĩnh Gia và phải tăng tốc thêm 10 k m/h để đến nơi đúng giờ dự định . 
a) Gọi x ( k m/h ) là vận tốc ô tô đi trên quãng đường Hà Nội – Phủ Lý. Hãy viết các phân thức biểu thị thời gian bác Vinh chạy xe trên các quãng đường Hà Nội – Phủ Lý và Phủ Lý – Tĩnh Gia, biết rằng quãng đường Hà Nội – Tĩnh Gia có chiều dài khoảng 200 k m. 
b) Nếu vận tốc ô tô đi trên quãng đường Hà Nội – Phủ Lý là 60 k m/h thì bác Vinh đến Tĩnh Gia lúc mấy giờ ? 
Giải 
a) Thời gian chạy xe quãng đường Hà Nội - Phủ Lý là (giờ). 
Thời gian chạy xe quãng đường Phủ Lý – Tĩnh Gia (vận tốc tăng ) là (giờ) 
b) Nếu vận tốc ô tô trên quãng đường Hà Nội – Phủ Lý là , tức là thì thời gian xa đi từ Hà Nội đến Tĩnh Gia (không kể cả dừng nghỉ phút) là: (giờ) 
Thời gian xe đi từ Hà Nội đến Tĩnh Gia kể cả dừng nghỉ phút là giờ phút  
Xe xuất phát lúc giờ sáng nên xe đến Tĩnh Gia lúc giờ phút. 
Bài 6.19 (SGK - tr 14 ) Để loại bỏ chất gây ô nhiễm không khí từ khí thải của một nhà máy, ước tính cần chi phí là ( tỉ đồng ). 
a) Nếu muốn loại bỏ chất gây ô nhiễm từ khí thải nhà máy thì cần chi phí là bao nhiêu ? 
b) Viết điều kiện xác định của phân thức . Hỏi có thể loại bỏ được chất gây ô nhiễm từ khí thải nhà máy hay không ? 
a) Để loại bỏ chất gây ô nhiễm (tức là nếu ) thì ước tính chi phí cần thiết là (tỉ đồng) 
Giải 
Bài 6.19 (SGK - tr 14 ) Để loại bỏ chất gây ô nhiễm không khí từ khí thải của một nhà máy, ước tính cần chi phí là ( tỉ đồng ). 
a) Nếu muốn loại bỏ chất gây ô nhiễm từ khí thải nhà máy thì cần chi phí là bao nhiêu ? 
b) Viết điều kiện xác định của phân thức . Hỏi có thể loại bỏ được chất gây ô nhiễm từ khí thải nhà máy hay không ? 
Giải 
b) Phân thức có điều kiện xác định là hay . 
Vì vậy không thể loại bỏ chất gây ô nhiễm từ khí thải nhà máy. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
01 
02 
03 
Ôn tập kiến thức đã học 
Hoàn thành bài tập trong SBT 
Chuẩn bị trước Bài 23: Phép cộng và phép trừ phân thức đại số 
CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ 
THAM GIA TIẾT HỌC HÔM NAY!